Tuesday, 10 May 2016

PENGIKTIRAFAN PERSATUAN SILAT CEKAK PUSAKA HANAFI

OLEH : MASNAH BINTI JAYA.


Persatuan Silat Cekak Ustaz Hanafi telah mengiktiraf YM Syeikh Dr. Haji Md Radzi bin Haji Hanafi menjadi Guru Utama dan menjadikan persatuan ini sebagai jentera utama pergerakan Silat Cekak pada 05 Ogos 1994. Persatuan ini juga telah menubuhkan satu persatuan bagi golongan wanita yang dikenali sebagai Persatuan Srikandi Professional Malaysia (SriKandi Pro). Pada 16 April 2016 bertempat di rumah persatuan yang terletak di Taman Melawati Kuala Lumpur, majlis ilmu bagi ahli-ahli persatuan silat cekak ini telah dijalankandimana majlis ini dianjurkan oleh Biro Agama Sektor Pembangunan Kuala Lumpur dan Persatuan SriKandi Pro.

Pengisian Majlis Ilmu Silat Cekak Pusaka Hanafi ini memberi penerangan tentang ilmu asas dalam persilatan melalui ceramah ilmu, yang menerangkan tentang makna cekak secara asasnya yang mempunyai banyak makna. Makna perkataan cekak ini bergantung kepada dialek ataupun loghat setiap negeri mahupun penuturnya.Di bahagian Utara Semenanjung Malaysia, terutama di Negeri Kedah, perkataan cekak telah dijadikan sebagai satu simpulan bahasa, yang mana membawa makna bertanggungjawab. Secara asasnya, silat cekak ialah silat yang bertanggungjawab menjaga diri pengamal-pengamalnya dari dianiayai oleh musuh-musuhnya.

Selain daripada perkataan ‘cekak’, terdapat juga perkataan yang lain iaitu ‘cakak’ yang membawa maksud bergaduh dalam bahasa Minang. Silat Cekak juga membawa erti 'Silat Gaduh'. Ini bukan bermakna Silat Cekak ini suka bergaduh tetapi ia adalah Silat yang boleh dibawa bergaduh untuk mempertahankan diri. Secara jelas,  Silat Cekak sebenarnya Silat yang benar-benar untuk mempertahankan diri bukan untuk pertunjukkan di majlis-majlis kenduri ataupun di mana-mana pesta. Sebab itulah Silat Cekak tidak mempunyai tari menari, gong gendang dan langkah melangkah. Ia hanya mara kehadapan apabila bertempur dengan musuh.

Cekak juga membawa maksud ringkas. Keringkasan Silat Cekak ini dapat dilihat dalam sistem mata pelajarannya, yang sangat mudah dan cepat dipelajari. Ilmu Silat Cekak mendidik pengamalnya supaya tidak mengelak ke kiri atau ke kanan, tidak pula berundur ke belakang, malah pengamalnya diajar agar mara ke hadapan dalam satu pergerakan yang pantas. Dalam pembelajaran buah dalam persilatan, konsep ringkas ini juga ditekankan. Kesemua 21 buah Silat Cekak itu dilakukan secara segerak, dalam erti kata hanya memerlukan satu pergerakan untuk melengkapkan buah tersebut. Ini memperjelaskan lagi konsep ringkas yang menjadi salah satu maksud perkataan Cekak itu sendiri.
Dalam pada itu, perkataan secekak ini juga membawa erti segenggam. Segenggam ini pula membawa kepada banyak maksud. Pertamanya, Silat Cekak mempelajari yang segenggam bukan yang segantang. Di sini dimaksudkan bahawa mata pelajaran Silat Cekak merupakan mata pelajaran intisari silat sahaja (segenggam) bukannya cabang-cabang silat yang banyak (segantang). Oleh kerana Silat Cekak adalah mempelajari perdu gerak, maka ia sangat cepat, teratur dan dapat diajar dalam waktu yang singkat sekali.Kedua, segenggam menunjukkan padu. Jadi Silat Cekak adalah satu Silat yang benar-benar tegas dan berpendirian. Di mana kaedah-kaedahnya memberi keyakinan kepada pengamal-pengamalnya bahawa mereka telah mendapat rahsia dan sesuatu yang berguna di dalam bidang seni mempertahankan diri.

Terdapat beberapa peringkat mempelajari silat cekak ini iaitu peringkat pertama dikenali sebagai Buah Asas. Buah Asas ini, merupakan satu kaedah yang mana pengamal silat ini mempelajari asas menangkis serangan dari hadapan. Yang kedua ialah Buah Jatuh. Kaedah buah jatuh ini merupakan lanjutan daripada buah asas, iaitu dengan cara menangkis serangan dan menjatuhkan pihak lawan. Yang ketiga ialahBuah Potong yang mana buah ini digunakan untuk menangkis semula Buah Asas dan Buah Jatuh jika pesilat Cekak lain cuba menggunakan buah Silat Cekak ke atas diri kita. Yang keempat ialah Buah Serang. Buah ini merupakan satu-satunya kaedah untuk menyerang musuh yang mana serangan yang dilakukan kepada pihak lawan, jika pihak lawan mengelak, akan menyebabkan mereka terkena serangan, jika pihak lawan menepis serangan, kita akan menangkap dan menjatuhkan pihak lawan. Pada masa yang sama ia juga boleh menyerang sambil menangkap pihak lawan yang dikenali sebgai cekak menyerang dan cekak menangkap. Yang seterusnya ialah Buah Umum. Buah ini di pelajari melalui keseluruhan teknik pertahanan dan serangan untuk digunakan secara praktikal. Pada peringkat ini juga para pesilat akan diajar cara - cara untuk berhadapan dengan pengamal seni beladiri yang lain.

Silat Cekak Pusaka Hanafi adalah salah satu seni mempertahankan diri yang berasal dari Kedah. Berdasarkan cerita dan perkongsian ilmu yang disampaikan, silat ini pernah digunakan oleh panglima-panglima kanan istana pada zaman pemerintahan Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah II yang merupakan Sultan Kedah ke-21 (1797-1843). Silat cekak ini, kemudiannya diasaskan dan dilahirkan semula oleh Ustaz Hanafi Ahmad pada tanggal 28 Disember 1965. Kepentingan ilmu mempertahankan diri ini adalah bertujuan untuk mempertahankan diri, keluarga, agama,bangsa dan negara. Disamping itu, mempelajari silat ini sangat singkat, kerana ia hanya mengambil masa dalam tempoh lapan bulan untuk menguasai kesemua peringkat latihan. Tambahan pula, ia merupakan salah satu seni warisan bangsa yang seharusnya dipelajari oleh orang bangsa melayu untuk meneruskan warisan.

Dalam pada itu, majlis ilmu yang dilaksanakan juga bertujuan untuk mengubah perspektif masyarakat kita yang menganggap silat ini bertentangan dengan agama. Penuntut atau pengamal silat ini juga bebas daripada sebarang ritual yang bercanggah dengan agama Islam. Walaubagaimanapun, setiap penuntut atau pengamal perlu mematuhi pantang larang dalam silat tersebut iaitu dilarang menderhaka kepada ibu, bapa dan guru, bergaduh sesama ahli dan mencaci silat Melayu asli lain. Silat ini juga bebas daripada amalan khurafat.Di dalam amalan pembomohan, apabila sesuatu benda itu dijadikan tangkal ia dipercayai dapat memberi azimat kepada penggunanya. Contohnya kain putih, dalam Seni Silat Cekak, kain putih yang digunakan oleh penuntut bukanlah suatu tangkal.Bagaimanapun kain putih yang digunakan oleh penuntut silat cekak hanyalah sehelai kain yang tidak boleh memberi apa-apa azimat kepada penuntut silat cekak. Ia sekadar satu simbolik bagi mengingatkan para penuntutnya agar mempunyai niat yang bersih dalam mempelajari senibeladiri tersebut. Mempelajari silat cekak bukan untuk bergaduh atau menjadi kuat. Bukan juga untuk memukul orang sesuka hati. Malah tidak juga untuk menjadi kebal. Berdasarkan pengamatan salah seorang ahli silat cekak ke atas kegiatan silat ini sejak tahun 1999 hinggalah sekarang, didapati tiada ilmu kebal diajarkan dalam silat cekak kerana ilmu kebal adalah suatu amalan syirik yang bertentangan dengan lunas-lunas Islam.

Mungkin sudah menjadi satu perkara yang agak fobia bagi masyarakat awam bila melihat kain putih. Pada kebiasaannya bila melihat lembaran kain putih akan terus teringat pada kain kapan. Kerana itu agaknya penggunaan kain putih dalam majlis silat cekak dirasai kurang selesa oleh sesetengah individu. Sekiranya kita letak kain putih di atas pokok pada waktu malam gelap. Pasti ramai yang mula berfikir hal tahyul, kurafat, mistik dan sebagainya. Sebagaimana yang telah jelaskan, kain putih dalam silat cekak hanya suatu simbolik berkaitan kebersihan niat. Janganlah ini dipertikaikan, kerana dalam kehidupan seharian, kain putih sememangnya digunakan sebagai simbolik kepada niat yang suci bersih. Contohnya, seakan-akan sudah menjadi adat/ tradisi dalam masyarakat kita apabila pasangan pengantin memakai pakaian berwarna putih dalam majlis akad nikah. Walhal pakaian putih itu bukanlah rukun nikah yang menentukan sah atau tidaknya. Ia adalah satu simbolik yang melambangkan niat yang baik, bersih serta ikhlas utk bersatu dalam satu ikatan yang suci murni. Suatu ikatan yang menghalalkan perhubungan antara lelaki dan wanita.

Seterusnya ialah tentang penggunaan limau purut. Limau Purut adalah salah satu bahan utama yang digunakan oleh masyarakat melayu dahulu kala sebagai pewangi badan serta bertujuan untuk mengeluarkan daki-daki pada badan ketika mandi (sebelum adanya Lux, Zaytun, May, Dettol dan pelbagai jenama sabun yang lain). Di dalam amalan silat cekak, limau tersebut hanyalah satu asbab sahaja yang lebih kepada kaedah asal orang melayu zaman dahulu. Doa dan permohonan tetap juga dipanjatkan kepada Allah s.w.t.Dalam kehidupan seharian, seandainya anda batuk, adalah elok juga untuk mengamalkan makan madu dan dicampur dengan perahan limau purut atau limau nipis. Berselawat dan mohonlah kepada Allahs.w.t agar disembuhkan dari sakit tersebut. Limau dan madu itu hanya sebagai asbab, tetapi atas kehendak Allah s.w.t juga yang menyembuhkan segala penyakit.

Berkaitan dengan doa dan Tawassul. Tawassul berasal dari bahasa Arab yakni dari perkataan wasilah yang bermaksud kedudukan (al-manzilah) di sisi raja. Wasilah juga bermaksud darjat (pangkat) dan al-qurbah (hampir). Seseorang yang melakukan tawassul kepada Allah s.w.t dengan wasilah bermaksud melakukan amalan yang menghampirkan dirinya kepada Allah s.w.t. Maka al-wasil (pelaku tawassul) ialah orang yang minat (al-raghib) kepada Allah.Menurut hukum syara’, hukum bertawassul adalah diharuskan dengan para Nabi-Nabi terutamanya Nabi Ulul Azmi, dan yang paling utama ialah Nabi Muhammad s.a.w. Tawassul yang dilakukan dengan para wali-wali yang baik-baik (al-abrar) adalah boleh diterima (maqbul), harus (jaiz) dan tidak dihukum haram atau makruh dari segi naqal mahupun akal kerana ianya bersumberkan Kalam Allah, Rasul-NYA s.a.w  dan juga Athar. Tidak ada sebarang khilaf sama sekali tentang keharusan ini ( yaqta’ dabir al-khilaf ). [rujuk : Abdus Salam al-‘Umrani al-Khalidi, Ar-Risalah al-Muhammadiyah al-Shamilah Khilal Arba’ at Ahraya Qarnan Kamilah (Taqdim al-‘Allamah Saiyidi ‘Abdullah Ghanun al-Husaini dan ‘Allamah Saiyidi Muhammad bin Ajibah) Dar al-Kutub al-Ilmiyyah Beirut. hal.168].

Mungkin sekalipun dengan para al-anbiya boleh diterima tetapi persoalannya ialah dengan para wali-wali yang personaliti mereka mungkin agak sukar ditentukan terutamanya di zaman moden ini jika ada dakwaan. Bahkan adakah tokoh-tokoh sufi terdahulu boleh dianggap sebagai wali-wali Allah yang mempunyai pelbagai kelebihan mereka hasil dari ketakwaan, peribadatan, kezuhudan dan kewarakan mereka. Syeikh Abu al-Fadl Sayyidi Abdullah bin Muhammad al-Siddiq al-Hasani dalam kitabnya “Ithaf al-Azkiya’ bi Jawaz al-Tawassul bi al-Anbiya’ wa al-Awliya” menegaskan keharusan perkara ini.Antara firman Allah yang dijadikan sandaran oleh para ulama ialah(maksudnya): “Mereka semua yang berdoa dan gemarkan Tuhan Mereka dengan wasilah, merekalah orang-orang yang paling hampir yang mengharap rahmat-NYA dan mereka takutkan azab-NYA sesungguhnya azab Tuhan-mu adalah diawasi” (al-Isra’: 57)
Mengikut pandangan Syeikh Dr Ali Jum’ah, Mufti al-Diyar al-Misriyyah bahawa “Semua empat mazhab bersetuju atas keharusan (jawaz) bertawassul dengan Nabi SAW bahkan digalakkan (istihbab), serta ianya tidak membezakan di antara semasa hidup Baginda SAW atau selepas kewafatannya SAW. Ibn Taimiyyah sahaja yang pelik (syazz) justeru beliau cuba memisahkan tawassul dengan Nabi selepas kewafatannya. Tidak perlu diambilkira (‘ibrah) kepelikan ini. Kami menyeru umat Islam berpeganglah dengan yang telah dipersetujui oleh para ulama’ yang terkenal (al-a’immah al-a’lam). Malahan terdapat juga hadis-hadis sahih berkenaan dengan tawassul. Demikian juga dengan kisah Saidina Umar al-Khattab berdoa kepada Allah secara bertawassul dengan Ibn. Abbas r.a. Perkara ini berlaku semasa musim kemarau di zaman kekhalifahan beliau.

Sebelum memulakan langkah untuk memulakan latihan, penuntut hanya membaca surah al-Fatihah. Ini menjadikan daya penarik kepada generasi muda untuk melibatkan diri dalam silat.Dalam semua peringkat persilatan, para penuntut akan berlatih secara berpasangan. Tenaga pengajar hanya menunjukkan kepada penuntut mata pelajaran yang ingin diajar supaya mereka lebih memahami teknik tersebut. Masyarakat seharusnya menjauhi seni silat yang telah difatwa sesat seperti Nasrul Haq, Budi Suci Sejati dan seumpamanya, termasuk juga bela diri yang menyeru roh-roh tertentu.

Menurut YM Syeikh Dr. Haji Md. Radzi, matlamat asal persatuan silat tersebut adalah untuk mengembangkan warisan seni bangsa Melayu agar tidak terus ditelan arus pemodenan dunia.Selepas 50 tahun bertapak di negara ini, hampir 200,000 orang telah mempelajari silat cekak di seluruh dunia. Menurut beliau “Kami mempunyai hampir 100,000 orang penuntut yang masih aktif, 1,542 orang tenaga pengajar dan 250 kelas di seluruh negara”. Jumlah tersebut adalah dua kali ganda lebih besar berbanding 25 tahun lalu. “Kami juga membuka kelas silat di luar negara seperti di Melbourne, Australia, Britain dan Arab Saudi. Sambutan yang diterima sangat menggalakkan terutamanya daripada masyarakat tempatan,” katanya ketika berada di pejabat Selat Cekak Hanafi di Taman Melawati, Kuala Lumpur baru-baru ini.

Antara faktor utama membolehkan Silat Cekak Hanafi terus berkembang, beliau memaklumkan, ia disebabkan langkah persatuan memperkenalkannya di peringkat sekolah dan institusi pengajian tinggi.Menerusi langkah tersebut, pihak persatuan berjaya menarik lebih ramai penuntut baharu yang terdiri daripada golongan muda untuk mendalami silat berkenaan. Menurut beliau “Kami sentiasa mempergiatkan promosi-promosi di sekolah menengah dan IPT serta pembaharuan dalam silat ini agar seiring dengan keadaan semasa,” terang YM. Syeikh Dr. Haji. Md. Radzi yang telah menjangkau umur 47 tahun.

Antara pembaharuan yang dilakukan termasuklah memasukkan elemen muzik moden ke dalam persembahan dan tempat pembelajaran lebih kondusif seperti bilik pendingin hawa. Mengulas mengenai cabaran menjawat jawatan Guru Utama, beliau memaklumkan kesukaran paling besar adalah menguruskan dan menggerakkan persatuan tersebut. Katanya, menguruskan sebuah organisasi yang tidak mempunyai dana tetap dalam tempoh lima dekad bukan satu tugas mudah.“Kami tidak memperoleh sebarang dana daripada pihak tertentu”. Persatuan hanya bergantung harap kepada yuran yang dikenakan kepada penuntut iaitu RM30 sebulan untuk membayar sewa bangunan.“Persatuan menetapkan khidmat jurulatih adalah secara sukarela tanpa sebarang bayaran,” ujarnya sambil memaklumkan pihaknya aktif menerima undangan membuat persembahan di majlis-majlis keramaian.

Di samping itu, persatuan mempunyai perancangan masa panjang yang rapi bagi mengukuhkan dan mengembangkan lagi Silat Cekak Hanafi. Antaranya, membina sebuah bangunan untuk dijadikan ibu pejabat operasi yang baharu di Bangi, Selangor.Selain itu, YM. Syeikh Dr. Haji.Md. Radzi juga merancang mewujudkan Yayasan Ustaz Hanafi bagi menabur bakti kepada masyarakat melalui sumbangan tenaga dan kepakaran. Selain itu juga beliau dapat menimbulkan kesedaran antara masyarakat dan memupuk perpaduan dalam kalangan ahli persatuan dan saling menghormati antara satu sama lain.